Nowo odkryte pasożytnicze zachowanie pewnego gatunku mrówek ujawnia uderzająco skuteczną metodę przejmowania kolonii: manipulowanie mrówkami robotnicami w celu zabicia własnej królowej. Naukowcy udokumentowali, w jaki sposób królowe gatunków Lasius orientalis i L. umbratus mrówki robotnice z kolonii L. flavus i L. japonicus dopuścił się morderstwa królowej, zapewniając sobie tron. To pierwszy znany przypadek osoby trzeciej, która bezpośrednio odniosła korzyść ze śmierci królowej mrówek.
Mechanizm kontrolny
Pasożytnicze królowe atakują obce kolonie, najpierw naśladując zapach kolonii, oszukując robotnice, aby pomyliły je z własnymi. Po uzyskaniu dostępu najeźdźca podchodzi do zamieszkującej ją królowej i spryskuje ją substancją chemiczną, która wywołuje gwałtowną reakcję robotnic. Powoduje to śmierć lokalnej królowej, często w ciągu kilku godzin lub dni, w zależności od utrzymywania się pasożyta.
Wojna chemiczna: rola kwasu mrówkowego
Uważa się, że szkodliwą substancją chemiczną jest kwas mrówkowy, powszechny środek drażniący używany przez mrówki do obrony. Chociaż dokładny mechanizm jest wciąż badany, badacze sprawdzają, czy sam kwas mrówkowy wystarczy, aby wywołać zabijanie matek, czy też w grę wchodzą inne, jeszcze niezidentyfikowane substancje chemiczne. Jedna królowa L. umbratus potrzebował tylko dwóch sprayów, aby sprowokować atak, podczas gdy druga królowa L. orientalis opryskał swoją ofiarę 16 razy w ciągu 20 godzin, po czym cztery dni później robotnice poturbowały rodzimą królową.
Przewaga ewolucyjna
To zachowanie reprezentuje wyjątkową taktykę ewolucyjną. W przeciwieństwie do innych pasożytniczych mrówek, które bezpośrednio zabijają królową żywiciela, gatunki te manipulują robotnicami kolonii, aby popełnili morderstwo. Może to zmniejszyć ryzyko obrażeń lub śmierci najeźdźcy. Christine Johnson, ekolog behawioralny w Amerykańskim Muzeum Historii Naturalnej, sugeruje, że to pośrednie podejście mogło ewoluować jako strategia minimalizująca ryzyko osobiste podczas prób schwytania.
Niepewna sukcesja
Jednak nawet udane zabicie królowej nie gwarantuje płynnego przejścia. Pasożyt może zostać zaakceptowany przez kolonię, ale nie ma gwarancji, że robotnice zaakceptują jego potomstwo. Sugeruje to, że chociaż pasożyt może przejąć kontrolę poprzez manipulację, długoterminowe przeżycie nadal zależy od akceptacji przez kolonię jej wysiłków reprodukcyjnych.
Odkrycie podkreśla złożoną i często gwałtowną dynamikę panującą w koloniach mrówek, gdzie oszustwo i manipulacja mogą być równie skuteczne jak brutalna siła w zapewnieniu dominacji.
