Archeolodzy w Izraelu odkryli niezwykły artefakt: liczącą 2000 lat kamienną rzeźbę ze starożytnej synagogi w pobliżu Morza Galilejskiego. Odkrycie to jest znaczące, ponieważ jest to najstarsze znane wizualne przedstawienie siedmioramiennej menory, centralnego symbolu w tradycji żydowskiej. Kamień zapewnia rzadki wgląd w ikonografię religijną sprzed zniszczenia Drugiej Świątyni w 70 r. n.e. i rodzi pytania o to, jak żywo zachowały się obrazy Świątyni poza Jerozolimą.
Kamień Magdali: okno na okres drugiej świątyni
Kamień, znany jako Kamień Magdali, został odkryty w 2009 roku podczas wykopalisk w miejscu Magdali (Migdal), uważanej za miejsce narodzin Marii Magdaleny. Synagoga była używana przez około 30 lat, od 50 do 80 roku naszej ery, zanim została opuszczona.
Sam kamień to prostokątny blok wapienia o wymiarach około 60 x 50 x 40 centymetrów. Jej pięć boków zdobią szczegółowe rzeźby przedstawiające elementy związane z synagogą. Jednak najbardziej uderzającą cechą jest przedstawienie menory na jednym wąskim końcu. To nie jest byle jaka menora; jest to dokładne odwzorowanie tego używanego w rytuałach w samej Drugiej Świątyni.
Kontekst historyczny i znaczenie
Druga Świątynia w Jerozolimie została zniszczona przez Rzymian w 70 r. n.e., co zasadniczo zmieniło żydowskie praktyki religijne. Po oblężeniu Rzymianie niestety splądrowali Świątynię, w tym jej złotą menorę, i wystawili ją w Rzymie jako symbol swojego zwycięstwa – scena uwieczniona na Łuku Tytusa.
Istnienie Kamienia Magdali sugeruje, że przed zniszczeniem Świątyni ktoś widział i zamówił jego wizerunek. Oznacza to, że wyobrażenia Świątyni nie ograniczały się do Jerozolimy, a pielgrzymi lub osoby zaznajomione z wnętrzem Świątyni mogły przekazać tę wizję innym społecznościom.
Połączenie z Chanuką
To objawienie nabiera szczególnego znaczenia, biorąc pod uwagę niedawne obchody Chanuki. Współczesne menory chanukowe, znane jako chanukkiot, zazwyczaj mają dziewięć ramion, upamiętniających ponowne poświęcenie Drugiej Świątyni w II wieku p.n.e. po buncie Machabeuszy przeciwko rządom Seleucydów. Seleucydzi wcześniej zakazali żydowskich zwyczajów i narzucili pogański kult w Świątyni.
Ośmiodniowa długość Chanuki jest przedmiotem dyskusji: niektórzy uczeni uważają, że przedstawia ona cudowne spalenie oliwy przez osiem dni po oczyszczeniu Świątyni, podczas gdy inni sugerują, że było to opóźnione obchody jesiennego święta plonów Sukkot.
Kamień Magdali to coś więcej niż tylko znalezisko archeologiczne; jest to namacalne powiązanie z punktem zwrotnym w historii Żydów, dostarczające dowodu na to, jak głęboko obrazy Świątyni odbiły się echem poza Jerozolimą przed jej zniszczeniem. Odkrycie to podkreśla trwałą moc symboli i znaczenie zachowania pamięci kulturowej.
