Mangrovebossen worden gevierd als zeer efficiënte ‘blauwe koolstof’-ecosystemen, die in staat zijn om kooldioxide (CO2) in de atmosfeer met opmerkelijke snelheden te absorberen en op te slaan. Deze zelfde bossen stoten echter ook methaan (CH4) uit, een broeikasgas dat op kortere tijdschalen veel krachtiger is dan CO2. Uit nieuw onderzoek blijkt dat de methaanemissies van mangroveboomstammen – die voorheen over het hoofd werden gezien – de klimaatvoordelen van deze vitale ecosystemen aanzienlijk verminderen.
De over het hoofd geziene rol van boomstammen
Wetenschappers hebben zich jarenlang geconcentreerd op de uitstoot van methaan uit mangrovebodems en wateroppervlakken. De rol van boomstammen als emissieroute bleef grotendeels ononderzocht. Recente bevindingen gepubliceerd in Nature Geoscience betwisten deze bekrompen zienswijze en onthullen dat stengels fungeren als een substantieel kanaal voor methaan en een aanzienlijk deel van de koolstofmangroven compenseren die in sedimenten begraven liggen.
Hoe het onderzoek werd uitgevoerd
Onderzoekers van de Zuid-Chinese Botanische Tuin van de Chinese Academie van Wetenschappen hebben een globale beoordeling uitgevoerd van de methaanemissies van mangroveboomstammen. Ze combineerden langetermijnmonitoring ter plaatse van meerdere Chinese mangrovebossen met bestaande mondiale data- en machine learning-modellen. Deze aanpak stelde hen in staat systematisch de drijvende krachten achter de emissies te evalueren en te kwantificeren in hoeverre deze emissies het totale voordeel van koolstofvastlegging verminderen.
Belangrijkste bevindingen en mondiale impact
Uit het onderzoek bleek dat mangroveboomstammen een significante en voorheen onderschatte bron van methaan zijn. Het team ontdekte dat methaan geproduceerd door anaerobe microben in mangrovebodems naar boven wordt getransporteerd door gespecialiseerde weefsels in de bomen, genaamd aerenchym. Deze weefsels vergemakkelijken de gasuitwisseling, waardoor methaan rechtstreeks uit de stengels kan ontsnappen.
Veldwaarnemingen en isotopenanalyse bevestigden dat de methaanflux het hoogst is nabij de basis van de stengel en afneemt met de hoogte. Deze gradiënt suggereert dat de bodem de belangrijkste bron van methaan is, waarbij de stengels fungeren als een directe route naar de atmosfeer.
Op mondiaal niveau schatten de onderzoekers dat mangroveboomstammen jaarlijks ongeveer 730,6 gigagram (Gg) methaan vrijgeven. Dit compenseert grofweg 16,9% van de koolstof die begraven ligt in mangrovesedimenten. Gecombineerd met methaanemissies uit de bodem zouden de totale methaanverliezen tot 27,5% van de blauwe koolstof kunnen compenseren die door mangroven wordt vastgelegd.
Waarom dit belangrijk is
Deze ontdekking heeft aanzienlijke gevolgen voor de koolstofboekhouding en de strategieën voor klimaatmitigatie. De huidige schattingen van de opslag van blauwe koolstof houden vaak geen rekening met de emissies, wat leidt tot een overschatting van het netto klimaatvoordeel van mangroven. Nauwkeurige boekhouding is cruciaal voor beleidsbeslissingen en investeringen in mangroveherstelprojecten.
De bevindingen roepen ook vragen op over de effectiviteit van op mangroves gebaseerde CO2-compensatieprogramma’s. Als de methaanemissies niet adequaat worden aangepakt, zullen deze programma’s mogelijk niet de beloofde klimaatvoordelen opleveren. Verder onderzoek is nodig om de methoden voor koolstofboekhouding te verfijnen en strategieën te ontwikkelen om de methaanemissies door mangroven te verminderen.
De studie onderstreept de noodzaak van een meer holistische benadering van de blauwe koolstofboekhouding, waarbij wordt erkend dat de methaanemissies van boomstammen de netto klimaatvoordelen van mangrove-ecosystemen aanzienlijk kunnen verminderen.
Concluderend: hoewel mangroves waardevolle ecosystemen blijven, is hun potentieel voor klimaatmitigatie lager dan eerder werd gedacht. Het erkennen van de rol van methaanemissies door boomstammen is essentieel voor een nauwkeurige koolstofboekhouding en effectief klimaatbeleid
