Een opmerkelijke ontdekking aan de Kaapse zuidkust van Zuid-Afrika heeft ‘s werelds eerste gefossiliseerde ‘butt drag’-indruk opgeleverd, ongeveer 126.000 jaar geleden achtergelaten door een familielid van de moderne rotshyrax (ook bekend als ‘dassies’). Deze ongekende vondst, samen met wat lijkt op een gefossiliseerde spoorlocatie, biedt een uniek inzicht in de levens van deze harige, dikke wezens en de omgeving waarin ze leefden tijdens het Pleistoceen (ongeveer 2,58 miljoen tot 11.700 jaar geleden).
Wat zijn rotshyraxen en waarom slepen ze met hun kont?
Rotshyraxen zijn bekende inwoners van zuidelijk Afrika en worden vaak gezien terwijl ze zonnen op rotspartijen. Deze wezens staan bekend om hun korte poten en het ontbreken van een staart. Interessant is dat ze soms hun achterhand over de grond slepen. Hoewel hondenbezitters dit gedrag kunnen associëren met parasitaire infecties, is de reden bij hyraxen minder duidelijk. Deze actie laat echter opvallende sporen achter in zandgebieden – sporen die nu ongelooflijk zeldzaam zijn om gefossiliseerd aan te treffen.
Een schat aan fossiele sporen langs de Kaapkust
Onderzoekers van het African Centre for Coastal Paleoscience bestuderen al tientallen jaren gefossiliseerde sporen en sporen langs de zuidkust van de Kaap als onderdeel van het ichnologieproject aan de zuidkust van de Kaap. Hun inspanningen hebben bijna 400 sporen van gewervelde dieren blootgelegd, waarvan sommige al 400.000 jaar oud zijn. Door deze oude indrukken te bestuderen, creëren wetenschappers een gedetailleerd beeld van de omgeving en hoe dieren en planten leefden tijdens het Pleistoceen.
De baanbrekende ontdekking: een ‘Butt Drag’ en mogelijke tracksite
Tot de laatste vondsten behoren twee belangrijke gefossiliseerde sporen. Eén daarvan is een waarschijnlijke spoorlocatie, gelegen nabij Walker Bay en naar schatting ongeveer 76.000 jaar oud. De andere is de baanbrekende butt-drag-indruk, gevonden ten oosten van Still Bay en die ongeveer 126.000 jaar oud is. De butt-drag-afdruk is een wereldwijd unieke vondst en vertegenwoordigt, samen met de waarschijnlijke spoorlocatie, de enige potentiële gefossiliseerde hyrax-sporen die ooit zijn geïdentificeerd.
De gefossiliseerde indruk interpreteren
Met behulp van een techniek die optisch gestimuleerde luminescentie wordt genoemd, dateerden onderzoekers de zandmonsters om te bepalen wanneer ze voor het laatst aan zonlicht waren blootgesteld. De kolf-weerstandsafdruk zelf is 95 cm (37,4 inch) lang en 13 cm (5,1 inch) breed, met vijf parallelle strepen. De buitenranden zijn iets verhoogd, en binnen de indruk zit een opvallend verhoogd kenmerk: een massa van 10 cm bij 9 cm (4 bij 3,5 inch) die 2 cm (0,8 inch) hoog staat. Terwijl ze aanvankelijk mogelijkheden overwogen zoals een luipaard, een voorouderlijk mens die een prooi voortsleept, of zelfs een olifant die zijn slurf voortsleept, concludeerden de onderzoekers dat deze scenario’s het verhoogde kenmerk niet konden verklaren.
De meest plausibele verklaring is dat de indruk werd gemaakt door een hyrax, waarbij het bilspoor alle voorgaande sporen uitvaagde, en het verhoogde kenmerk mogelijk een gefossiliseerde massa hyrax-uitwerpselen voorstelde, bekend als een coproliet.
Meer dan alleen nummers: Hyrax Urine en ‘Hyraceum’
Rotshyraxen laten een verrassende verscheidenheid aan sporen achter die verder gaan dan alleen sporen en kolfsporen. Hun voorkeur voor rotsachtige gebieden leidt vaak tot het polijsten van rotsoppervlakken, waardoor een glanzende afwerking ontstaat die lijkt op “buffelwrijfstenen” die op de Noord-Amerikaanse prairie worden aangetroffen.
Ze produceren ook unieke afzettingen van urine en mest. De geconcentreerde ureum en elektrolyten in hun urine, gecombineerd met grote hoeveelheden calciumcarbonaat, creëren uitgebreide witachtige afzettingen op rotsoppervlakken. Deze afzettingen vermengen zich vaak tot een rotsachtige massa genaamd hyraceum, die van oudsher voor medicinale doeleinden werd gebruikt. Hyraceum-afzettingen kunnen tienduizenden jaren oud zijn en worden beschouwd als een bedreigde, niet-hernieuwbare hulpbron.
Het belang van Hyrax-sporen waarderen
Wetenschappers pleiten nu voor een nieuw begrip van deze vaak over het hoofd geziene sporen. Hoewel gefossiliseerde urine wereldwijd zeldzaam is, wordt het formeel erkend als ‘uroliet’, anders dan ‘coproliet’. Het lijkt erop dat hyraxen aanzienlijk bijdragen aan de wereldvoorraad aan uroliet. Door het belang van butt-drag-indrukken, urolieten, coprolieten en hyraceum te waarderen, kunnen onderzoekers een dieper inzicht krijgen in de Pleistocene omgevingen en de intrigerende levens van rotshyraxen. Uiteindelijk dagen deze ontdekkingen ons uit om deze innemende wezens in een nieuw en betekenisvol licht te bekijken
